- Από παιδί μου την έδιναν τα μάρτζιν. Οταν πρωτοάρχισα να γράφω, έκανα τεράστια στρογγυλά γράμματα. Η μόνιμη αγωνία ήταν να χωρέσουν στις ρίγες του τετραδίου, χωρίς να ξεπεράσουν το μάρτζιν.
Αργότερα, απέκτησα αυτά τα μισητά τετράδια της έκθεσης, με τα θεόφαρδα μάρτζιν στο πλάι. Τόσο φαρδιά και λευκά, ιδανικα για να σου τα κοκκινίζει ο καθηγητής. Τα δικά μου, παρέμεναν ολόλευκα. Οι καθηγητές μου δεν χρησιμοποίησαν ποτέ το μάρτζιν, αρκούνταν να κοκκινίζουν το Η στα γραπτά μου. Το μικρό Η, που πεισματικά το έγραφα σαν κεφαλαίο.
Τα τελευταία χρόνια, ο εφιάλτης μου, έχει ξαναγίνει το μάρτζιν. Δεν είναι μόνο δικός μου εφιάλτης, είναι ένα σωρό ατόμων που συναναστρέφομαι. Για παράδειγμα, των πελατών μας. Επί χρόνια οι τύποι, είχαν βρει την χαρά του μάρτζιν, στην Κίνα. Αγόραζαν τόσο φτηνά, ώστε όσο φτηνά κι αν πούλαγαν, το μάρτζιν τους παρέμενε μέσα στην τρελλή χαρά. Και μαζί με το μάρτζιν τους και αυτοί. Για να χτυπήσουν τον γείτονα-ανταγωνιστή, κατέβαζαν που και που το μάρτζιν, ό,τι γούσταραν έκαναν. Και μετά το κατέβαζε ο γείτονας και άντε από την αρχή. Είχαν πολύ για φάγωμα.
Εχει ο καιρός γυρίσματα όμως. Η Κίνα ακρίβυνε, το δολλάριο πήρε αναβολικά, οι πιστοληπτικές ικανότητες έπιασαν πάτο. Οι πελάτες μου (και όχι μόνο οι"μου", υποθέτω), ανακάλυψαν ότι δεν έχουν την δυνατότητα αλλά ούτε και την διάθεση να γεμίζουν αποθήκες με είδη που ίσως πουληθούν σε επτά μήνες, ούτε να τα προπληρώνουν τρεις με τέσσερις μήνες πριν τα πουλήσουν. Κοτσάρισαν λοιπόν στην μεταστροφή τους και λίγη σάλτσα ευρωπαϊκής συνείδησης, ήτοι "πρέπει να στηρίξουμε την Ευρωπαϊκή παραγωγή σε τόσο δύσκολες για την Ευρώπη μας εποχές" και βουά λα. Ξέχασαν ενδεχομένως βέβαια, ότι ο πελάτης τους, τόσα χρόνια είχε μάθει στις χαμηλές τιμές. Κι ότι ένεκα της κρίσης, θα ζητάει ακόμα χαμηλότερες.
Το ότι έπεσαν σαν λυσσασμένοι στις αγορές εντός Ευρώπης, έριξε λυσσαλέα και το μάρτζιν τους. Κι αυτό είναι κάτι που δεν μπορούν να χωνέψουν. Ετσι ακούς το κουλό "μα στην Κίνα είναι φτηνότερο", πολύ πιο συχνά από ότι όταν αγόραζαν από την Κίνα. Δεν μπορείς να τους πεις κατάμουτρα "άντε μαλάκα μου και πάρτο από την Κίνα τότε! Τί μου ζαλίζεις τον έρωτα?". Τους αναλύεις απλά, αυτά που ήδη ξέρουν και προφανώς θεωρούν ότι εσύ δεν τα γνωρίζεις κάν. Κι επειδή πάντα, υπάρχουν και εντός Ευρώπης, εργοστάσια που λειτουργούν σαν Κινέζικα, αρχίζεις να παίζεις κι εσύ με το μάρτζιν σου.
Κι έρχεται μια ωραία στιγμή, που βλέπεις ότι δουλεύεις είκοσι ώρες τη μέρα, επτά μέρες την εβδομάδα και το μάρτζιν σου είναι οριακότατο. Αλλά ξέρεις, πως αν δεν συνεχίσεις στον ίδιο ρυθμό, θα το κάνει κάποιος άλλος κι εσύ θα πας περίπατο. Γιατί πάντα θα υπάρχουν κάποιοι που θα κοκκινίζουν το μάρτζιν τους , δεν γράφουν όλοι το μικρό Η σαν κεφαλαίο!
-Οταν πριν ενάμιση μήνα, ένας μεγάλος πελάτης μου παραπονέθηκε ότι δεν είναι δυνατόν να του πουλάω, ενώ πουλάω και σε σούπερ μάρκετ, με το ζόρι δεν έβαλα τα γέλια. Παρόλα αυτά, προσποιήθηκα ότι τρόμαξα με την απειλή του, πήρα το πρώτο αεροπλάνο και βρέθηκα εκεί. "Ξέρεις ότι πουλάνε κρέατα και τυριά, μαζί με τους καναπέδες σου?" με ρώτησε οργισμένος. Δεν θέλησα να του πω, ότι είχα νοιώσει απίστευτη ικανοποίηση, βλέποντας σε ένα διαφημιστικό της εν λόγω αλυσίδας, τον καναπέ μου οπισθόφυλλο σε ένα οκτασέλιδο γεμάτο σαλάμια, σαμπάνιες και πατέ. Ηταν το μοναδικό έπιπλο σε οκτώ σελίδες ντελικατέσεν!
Ηξερα ότι ο τύπος, δεν είχε εναλλακτικές. Θα αγόραζε και πάλι από εμάς. Κι εγώ όμως, δεν είχα εναλλακτικές. Επρεπε να εξακολουθώ να κανιβαλίζω τα καναπεδάκια μου, βάζοντας τα να ποζάρουν ανάμεσα στα σαλάμια. Γιατί η αλυσίδα παίζοντας με μηδενικό μάρτζιν, κάνει τρελλούς τζίρους. Ενώ ο Πωλ, αναπολεί ακόμα τα μάρτζιν που του έφερνε η Κίνα.
-"Δεν υπάρχει πια αγάπη για το έπιπλο", είπε πρόσφατα ένας γνωστός. "Βλέπεις έναν καναπέ και αρχίζεις να υπολογίζεις τα υλικά και την τιμή του". Στην αρχή σοκαρίστηκα, θα ορκιζόμουν πως αγαπώ τα έπιπλα. Στην συνέχεια, προσπάθησα να θυμηθώ πότε μου άρεσε για τελευταία φορά καναπές. Πότε είπα ¨αυτόν θα τον ήθελα δικό μου"? Δεν μπόρεσα να θυμηθώ, άρα πάνε χρόνια από εκείνη την φορά. Τον καναπέ πλέον, τον βλέπω με το μάτι του πελάτη που θα τον αγοράσει. Και ο δικός μας τελικός πελάτης, ερωτεύεται έναν καναπέ για την τιμή του και μόνο. Γιατί το δικό του, προσωπικό μάρτζιν, είναι ήδη πιο κόκκινο κι από Ινδιάνο.
-Παρότι εξακολουθούμε να αποκαλούμαστε "εργοστάσιο", η κατασκευή ενός καναπέ, παραμένει εντελώς χειρονακτική εργασία. Μπορεί τα ξύλα και το αφρολέξ για τα μαξιλάρια να τα κόβουν μηχανές, αλλά τα καλύμματα ράβονται από γαζώτριες, το μοντάρισμα των σκελετών γίνεται από ξυλουργούς, τα μαξιλάρια γεμίζονται με τα χέρια, η ταπετσαρία είναι πάντα χειροποίητη. Μου προκαλεί δέος η γνώση, ότι κάθε ένας από τους εκατοντάδες καναπέδες που περνάνε κάθε μέρα την ράμπα μας και ταξιδεύουν χιλιάδες χιλιόμετρα, έχει την δική του ταυτότητα. Εχω δει πολλές φορές ονόματα ή μηνύματα, γραμμένα στα κυριλικά, πάνω στα μαξιλάρια ή τους σκελετούς. Οι εργάτες μας προφανώς, νοιώθουν ότι γράφοντάς τα, ένα μέρος του εαυτού τους, θα ταξιδέψει σε μια χώρα που δεν ξέρουν. Μήνυμα σε μπουκάλι, ένα πράγμα, μόνο που το μπουκάλι είναι το κουφάρι ενός καναπέ.
Αναρωτιέμαι συχνά, αν κάποιος από όσους αγοράζουν έναν καναπέ από εμάς, τον έχει ποτέ διαλύσει για να δει τί κρύβεται μέσα του. Αν έχει διαβάσει ποτέ το όνομα του Ζόρο, γραμμένο στον σκελετό. Μόνη μου απαντάω, επίσης συχνά, πως πιθανότατα δεν το έχει κάνει κανένας. Και γιατί να το κάνει δηλαδή? Τότε γιατί οι εργάτες επιμένουν να γράφουν τα μηνύματά τους, αφού ποτέ δεν θα διαβαστούν? Γιατί είναι ίσως, ένας από τους τρόπους που τους δίνεται να μην στριμώξουν την καταγραφή της ζωής τους στα ριγωτά τετράδια, αλλά να μουτζουρώσουν και το μάρτζιν....
