Οι Ρομ μας

Αφότου βρέθηκα εδώ, καθημερινά συναντάω τους ίδιους εκατό άνθρώπους. Το προσωπικό μας. Κάποιων δεν γνωρίζω καν τα ονόματα, κάποιοι μου είναι ιδιαίτερα συμπαθείς, κάποιους δεν αντέχω να τους βλέπω. Αρκετές φορές μπαίνω στην διαδικασία να τους ψυχολογήσω, κάποιοι μου ξυπνούν ευαισθησίες. Με έχουν απογοητεύσει τις περισσότερες φορές, σε σημείο που μόλις βλέπω ένα καλό στοιχείο λέω μόνη μου "φάε την γλώσσα σου".

Πριν από ένα χρόνο χρειάστηκα εργάτες. Οχι εξειδικευμένους. Δεν ήξερα που να ψάξω και τηλεφώνησα στον Δήμαρχο του χωριού. Αν υπήρχαν άνεργοι στο χωριό , γιατί να μην έρθουν? Ο Δήμαρχος , προς τιμήν του, αγαπάει πολύ τους τσιγγάνους του χωριού (είναι το 30% του πληθυσμού του άλλωστε) και μου έστειλε τρία παιδιά Ρομ, λέγοντάς μου πως εγγυάται προσωπικά.

Ο πρώτος, ο Τσίκο, απομονώθηκε σε μία μηχανή. Μόνος του, δούλευε όλη μέρα, σε σημείο που την πρώτη εβδομάδα, δεν καταλάβαινε πότε έφευγαν οι άλλοι και μου ερχόταν δυό ώρες μετά να πει ότι ξεχάστηκε. "Και πώς θα φύγεις βρε Τσίκο?" "Με τα πόδια, σιγά!". Κάποια στιγμή, ήρθαν βόλτα οι αστυνόμοι του χωριού (το συνηθίζουν, παρέχουμε τζάμπα καφέ και τσιγάρα), και μου είπαν ότι ο Τσίκο έχει καταδικαστεί δεκαεπτά φορές για μικροκλοπές, αν θέλω να τον κρατήσω, να τον προσέχω. Τους είπα ότι ο άνθρωπος δουλεύει, δεν ενοχλεί κανέναν, δεν με απασχολεί το ότι είναι Ρομ και τους ευχαρίστησα για τις πληροφορίες τους (δηλαδή τις ρουφιανιές τους). Ο Τσίκο είναι ακόμα μαζί μας, εξακολουθεί να δουλεύει όσες ώρες χρειαστεί και όταν έπρεπε να λείψει για τον γάμο της κόρης του, δούλεψε δεκαοχτώ ώρες συνεχόμενες, για να μην ξεμείνουμε την μέρα της απουσίας του.

Οι άλλοι δύο ήταν ο Βελίτσκο και ο Τράιτσο. Δούλευαν όπου υπήρχε κενό. Ο Τράιτσο ήταν αθόρυβος, ο Βελίτσκο έλειπε κάθε τόσο. Δυό - τρείς φορές τηλεφώνησα τον Μίτκο και τον συνέτησε. Κάποια στιγμή άρχισαν να χάνονται εργαλεία. Ολοι έδειχναν τους Ρομ. Η αστυνομία όταν έγινε η δήλωση, ήταν επίσης απόλυτη "έχεις γεμίσει το εργοστάσιο γύφτους και θες να σου ψάξουμε τα κλεμμένα?" Εδωσα , πήρα, τους έδιωξα. Δεν με ρώτησαν τίποτα, δεν παραπονέθηκαν, πήραν την αποζημίωσή τους και έφυγαν.

Πριν ένα μήνα χρειάστηκα έκτακτα προσωπικό για δυό-τρείς μέρες. Ξαναπήρα τον Δήμαρχο. Ηρθαν πέντε Ρομ, ο ένας ήταν και πάλι ο Τράιτσο. Το πρώτο απόγευμα που ήρθε να πληρωθεί, ρώτησε τον Δημήτρη αν μπορεί να ξαναρχίσει να δουλεύει εδώ. Το συζητήσαμε, είχα αφήσει πίσω τις κλοπές, άσε που αυτή τη φορά το ζήτησε μόνος του, άρα είχε ανάγκη.

Εκείνο το βράδυ, εντελώς συμπτωματικά, ένας γνωστός από το χωριό , ήρθε και μας είπε ότι ξέρει ποιός κλέβει τα εργαλεία μας, που τα πουλάει και πόσο. Πέσαμε από τα σύννεφα, αυτός που έκλεβε δεν ήταν Ρομ, απεναντίας ήταν ένας που είχε εκδηλώσει ανοιχτά την άποψη ότι οι κλέφτες ήταν αυτοί. Ηταν εργατικός και από τους "χαϊδεμένους" μας. Δεν του είπαμε τίποτα, ακόμα δεν του έχουμε πει, δεν ξέρω και τί νόημα θα είχε. Ωστόσο, κατάλαβα πόσο άδικα είχα φερθεί στον Τράιτσο και τρόμαξα με το πόσο εύκολα κι εγώ πίστεψα πως ο κλέφτης θα ήταν σώνει και καλά ένας Ρομ.

Ετσι ο Τράιτσο, μας έμεινε. Προχθές τον είδα πρωί πρωί, πεντακάθαρο, ξυρισμένο, απόρησα. Θα έλειπε για να πάει να βγάλει την νέα του ταυτότητα. Το βράδυ όμως τον είδα να μπαίνει στο γραφείο. "Σέφε, σήμερα μην με πληρώσεις, έλειψα τρεις ώρες, για βοήθεια ήρθα". "Θα πληρωθείς κανονικά" του είπε ο Δημήτρης. Ηταν πράγματι περίεργο. Εδώ είναι ικανοί να σε λυντσάρουν αν πιστέψουν ότι τους έφαγες μισή ώρα υπερωρία! Και ο Τράιτσο επειδή έλειψε τρεις ώρες, δεν ήθελε να πληρωθεί καθόλου.

Πριν από μία ώρα μπήκε στο γραφείο. Χάιδεψε τη Μέτζυ. Ούτε είχα καταλάβει ότι δούλευε ακόμα. "Σέφκα, τελείωσα με τα υφάσματα, με θες κάτι ή να φύγω?" "Με τί θα φύγεις βρε Τράιτσο? Περίμενε να σε πάει κάποιος στο χωριό". "Σιγά καλέ, θα κατέβω στη γέφυρα και θα περάσω το ποτάμι με τα πόδια"... Να πω μόνο, ότι ακόμα και Αύγουστο μήνα, που το ποτάμι είναι άδειο, κανένας Βούλγαρος εργάτης μας δεν το περνάει με τα πόδια, απαιτούν ταξί που αντί για πέντε λεπτά θα τους πάει στο χωριό μετά από μισή ώρα.΄

Προχθές άλλος ένας Ρομ, ήρθε σταλμένος από τον Δήμαρχο. Δεν ξέρω καν το όνομά του. Επειδή ήταν προεκλογική περίοδος , τον πήραμε. Και απ'ότι δείχνουν τα πράγματα θα τον κρατήσουμε. Είναι επίσης αθόρυβο παιδί και υπάκουο. Ελπίζω να είναι τόσο συνεπής όσο ο Τσίκο και ο Τράιτσο. Και είμαι σίγουρη πώς από τους εκατό, είναι οι μόνοι που ό,τι ακριβώς δείχνουν, αυτό είναι...